Александра Јуруковска
ЗА ЛИЧНИОТ И ЛИЧНОСНИОТ ПРЕМИН
Кон "Пост и параклис" од
Пимен митрополит европски, Скопје 2022
Книгата „Пост и параклис“ ја добив како подарок од непознати, а сепак блиски луѓе. Не сме се сретнале, не се знаеме, а ме познавале. Бев длабоко трогната. Каква радост - во мене виделе читател на оваа необична книга? Каков благослов, зарем не? Ова ми беше првата освестувачка помисла која ме приземји од напливот наљубопитсrво кога на книгата и пристапив само како книжевник, како љубопитник кому читањето и пишувањето му се „Вјерују“, па поверував дека така можам и сега. Суета, зарем не?!
Читањето ми се совпадна со Великиот пост и тоа беше уште една од силните мисли кои ме одвратија од првичните „погледи“ на четивото. Случајност или промисла? Нека ми биде допуштено да верувам дека е второто. Оттаму и овој многу личен запис за дневникот „Пост и параклис“ на митрополитот Пимен.
Пред нас како читатели е распослана личната и личносната борба со искушенијата, со себеси, со подвизите на еден верник до единствениот посакуван пат - Господ Бог.
49 интимни белешки за постот, за искушенијата, подвиrот, молитвата, личното страдање и општожителното крепење на патот до Бога. Пишувана токму во четириесетте дена на Велиrденскиот пост, книгaтa е и упатство, поткрепа, одговор на многу прашања што верниците си ги поставуваат за време на постот, за двојбите кои им се случуваат. Четивото потсетува и на скалило од лествицата кога во моменти на слабост откажувањето изгледа како полесен избор, оти охрабрувањето и продолжувањето секогаш бараат напор и жртва. Не залудно токму Лествичникот Јован е споменат многу пати во книгата.
Текстовите се пишувани умерено и со вероучителско умеење - да се биде близу, близок и до оние кои посrот, чекорејќи низ него, ќе го осознаат како премин (пасха), но и оние воцрквените, кои се веќе свесни или насетуваат дека борбата на духовниот раст трае до последниот здив. Речениците се блаrи, нежни, од нив извира љубовта на еден пастир кон неговото стадо, на отец кон своите деца, на брат кон своите браќа и на пријател кон пријателите. Тоа е истата љубов што авторот на овие дневнички записи, ја има носејќи ја и одеждата и монашкото расо, кои му ја даваат и силата и човечноста и искреноста. Определеноста да се посвети животот на Бога е завет, но и извор на сила.
,.Пост и параклис" е отворање и на портите од црквата, од манастирот, од дверите, од параклисот и многу искрено, а сепак многу понизно посочување дека и тие свештениците, и епископите, и владиците, и монасите се единственото штo може да бидат - луѓе. (И) Ним ништо човечко не им е туѓо. Во текстовите паралелно со поуките и житијата на светиите како парабола за искушенијата на современиот верник, тече и постојана молитва за покајание, барање прошка за себе и за другите. Затоа што оној кому му е дадено да подучува, да води не се става над оние кои доаѓаат на молитва, исповед и поука.
Најголемиот дел од записите се пишувани во манастир (Свети Атониј, Ново Село), па во себе ја откриваат и монашката радост и верба во Спасителот. Редовите во исто време се и влез во монашкиот свет, отворен поглед кон монашкиот повик, допуштание да се види одблизу општожителското братољубие, заедништвото во таrата, покајанието, но и радоста од близината до Светлината.
И повторно, наспроти радоста и мирот на манастирот е повикот на епископот како пастир да биде до народот, до верниците, да патува и да стиrне до нив, да им биде достапен. Така, колку што неговите посланија се враќање на основата, на најважното и најсуштинското - личносниот однос кон Бога, толку се и современа и модерна епистола за потребите што тој однос ги има во денешно време. Споредбата на монашкиот и духовниот повик со световниот секојдневен живот во динамичниот 21 век, ги први текстовите 'питки' и лесни за секој верник и за секој човек. Пред нас се едноставни поуки за секој кој низ живот се прашува како да се опстои на спојот на хоризонталата и вертикалата, како да се износи Крстот?
Јавноста го познава отец Пимен како еден однајотворените претставници на свештенството на Македонската православна црква – Охридска Архиепископија, а таа отвореност и ведар стил на комуникација се видливи и во „Пост и параклис“. Тој не го романтизира својот повик како духовник, не се иззема себеси од денешницата и од искушенијата што таа ги носи, туку отворено говори како е да се биде дел од тоа. Книгата колку што не потсетува на убавината на црковната лексика, на химничноста на молитвата, на важноста од сосредоченоста на умот, толку потсетува и на актуелноста на мигот. Свештениците, монаштвото, како и верниците не се имуни на тој миг, никој не е надвор од светот, туку е дел од него. Во извесна мера поуките на митрополитот европски се и показ на живата Црква која колку што треба да биде цврста и стамена во верата во Бога, толку треба да биде будна, прониклива за контекстот во кој живее денешниот човек. Низ дневникот читаме и за пандемијата на вирусот корона, и за лекарската жртва, за социјалистичките практики и секуларноста на државата, за напливот на либерализмот, за Западот наспроти Истокот, за подвигот на возобновување на манастирите и монаштвото во Македонија пред четврт век. И во овие редови повторно имаме двојна перспектива - и од човек кому световното не му е туѓо и од духовник што постојано се моли - да биде(ме) близу до Бога.
Подrотвувајќи се за најрадосната вест, подготвувајќи се за Празникот над Празниците, за Велигденот, „Пост и параклис“ е и одличен молитвеник со едноставни, простосредечни молитви за православниот верник кој се моли Бог да влезе во нашите души.
„Пост и параклис“ е поука за постот како прислужување, како помош и подвиг на љубовта. Само така, потсетува владиката, може да се вратиме на заборавеното блаrодарење, на евхаристијата, на радосното славење на животот во Бога. Затоа читањето на посниот дневник потсетува на првата голтка вода по тримир, како предвкус на Велигденската радост.
„Пост и параклис“ е четиво и за оние кои не се сметаат за православни верници, и за оние кои не се стремат да станат охристовени личности, а сепак секојдневно се прашуваат за исправеноста пред преминот и градат параклис во умот, а уште поважно во срцето.
31 март 2023 лето Господово
Извор:
ПРЕМИН бр.167/168