Скопје, 2 август 2011 (МИА) - Двата историски Илиндена - 108 години од Илинденското востание и 67 години од Првото заседание на АСНОМ денеска ќе бидат одбележани со народни собири на Мечкин Камен во Крушево и во Меморијалниот комплекс АСНОМ во кумановското село Пелинце.

На централното чествување во Крушево ќе присуствува  претседателот на Собранието Трајко Вељаноски. Делегацијата ќе положи цвеќе на гробот на Никола Карев, на местото Слива и на споменикот на бранителите на Крушевската Република на Мечкин Камен, каде што ќе се одржува голем народен собир.

На народниот собир во кумановско Пелинце  кај Меморијалниот центар АСНОМ ќе се обрати премиерот Никола Груевски. Годинава нема да биде испратена делегација на автентичното место на АСНОМ - манастирот Св. Прохор Пчињски, кој е под јурисдикција на Српската православна црква.

Претседателот на Република Македонија Ѓорге Иванов положи цвеќе пред споменикот на Методија Андонов Ченто, претседател на Президиумот на АСНОМ, во центарот на Скопје.

- Успеавме да ја сочуваме тешко стекнатата слобода и продолжуваме да се бориме за правата на сите свои граѓани, пред сè, правото на своето име,  идентитет и достоинствен живот во Република Македонија како дел од обединета Европа, истакна Иванов.

Денес, како што рече претседателот, кога прославуваме 108 години од првиот, 67 години од вториот Илинден, во годината кога славиме две децении од третиот Илинден, не можеме а да не го погледнеме нашиот историски изоден пат со искрена почит и достоинство, со силна посветеност и нескриено чувство на гордост и решителност.

Тој потсети дека на 2 август 1903, во херојско Крушево пламна факелот за ослободување на Македонија од османлискиот јарем.

По тешките страдања, жртви и борби, вториот Илинден 1944, како што рече Иванов, со божји благослов и под заштита на светиот отец Прохор Пчињски, ги положи темелите на македонската државност.

- Собрани пред споменикот на големиот народен трибун и прв претседател на Президиумот на АСНОМ, Методија Андонов-Ченто, не можеме а да не си споменеме на неговиот завет: „Се исполни вековната желба на македонскиот народ. Таа слобода и рамноправност ние ќе ја пазиме како зеница во окото...“, истакна Иванов.

Требаше да помине речиси половина век, како што нагласи претседателот, за на 8 Септември 1991 година да се случи и третиот Илинден и прогласувањето на македонската независност. 

- Патот на независноста не беше ниту лесен, ниту пак безболен. Илинденците со револверот и бајонетот, пролевајќи ја самопожртвувано својата крв, се бореа за нашата слобода. А, слободна Република Македонија со политички напори и мирни средства продолжи да се бори за признавање на своите неприкосновени права. Правата на своите граѓани да живеат во својата национална држава како рамноправна членка на меѓународната заедница, рече македонскиот претседател.

Соочена со негации и оспорувања, со политички блокади и економски ембарга, со вооружени конфликти во соседството и превирања во земјава, како што посочи Иванов, Република Македонија успеа да ги надживее периодите на предизвици и да излезе посилна и поединствена. - Останавме верни на заветот врежан во крушевскиот Манифест и врз темелите на вековната традиција на соживот на сите етнички заедници, изградивме единствен македонски модел на интеграција без асимилација, додаде тој.

Пред споменикот на Ченто во Скопје цвеќе положија членови на семејството на Методија Андонов-Ченто, делегации на Собранието на Република Македонија, на Владата на Република Македонија, на Генералштабот на АРМ, на Сојузот на борците од НОВ, на политички партии, на градот Скопје, на Еврејската заедница на Македонија и на дипломатскиот кор.

Во битолското село Трново ќе се одржува традиционалната 40. Светска македонска средба, во организација на Матицата на иселениците и Светскиот македонски конгрес.

Во Крушево денеска ќе стигнат и коњаниците кои традиционалниот Илинденски марш и оваа година го почнаа од скопско Горно Лисиче на 27 јули.

Почетокот на Илинденското востание го објавиле камбаните во Крушево на полноќ спроти Илинден 1903 година. Околу 800 востаници го ослободиле градот, а по два дена Никола Карев ја прогласил Крушевската Република и станал нејзин претседател... Слободната Република траела десет дена.

Под команда на Бахтијар-паша, 18-илјадна османлиска војска тргнала во акција за враќање на власта во Крушево. Последните истрели на Мечкин Камен и загинувањето на војводата Питу Гули, го означиле и крајот на Крушевската Република.

Четириесет и една година по Илинденското востание, во манастирот Св. Прохор Пчињски кај Куманово 115 делегати го одржале Првото заседание на АСНОМ (Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Македонија), на кое е потврдена општествено-правната положба на Македонија како рамноправна федерална држава во рамките на ДФ Југославија. Заседанието го отворил Панко Брашнаров, најстариот делегат и сведок на двата Илиндена. Избран бил  Президиум на АСНОМ, под претседателство на Методија Андонов Ченто.

Заседанието усвоило неколку документи со државнотворно значење, меѓу кои и Решението за воведување на македонскиот јазик за службен јазик во македонската држава и Декларацијата за основните права на човекот и граѓанинот на демократска Македонија. хс/дма/12:42

Република Македонија- Скопје, 2 август 2011