Како може да им се помогне на оние кои размислуваат за самоубиство?
Според проценката на Светската Здравствена Организација во просек 1 милион луѓе умираат годишно како резултат на самоубиство. Во позадина на суицидалноста најчесто стои екстремна нелагодност, неиздржлива емоционална болка и неподносливо страдање на кое очајнички е потребно да му се стави крај. Во основа, луѓето кои си го одземаат животот не сакаат да умрат, туку сакаат да ја запрат големата болка, страдање и притисок што го чувствуваат, а самоубиството го гледаат како единствена опција. Дури и најтешките случаи имаат измешани чувства во однос на смртта и до последен момент имаат внатрешен конфликт во однос на тоа дали сакаат да живеат или да умрат. Затоа, погрешна е претпоставката дека ако некој решил да се убие, ништо не може да го запре. Суицидалната личност може и да не побара никаква помош, но тоа не значи дека помошта не и е потребна или пакдека е бесполезна.
Оттаму, за превенција на самоубиството неопходно е најблиските луѓе да ги препознаат предупредувачките знаци и отворено да зборуваат за нив без разлика на тоа колку истото им делува застрашувачки и колку не сакаат да го прифататтоа што се случува. Меѓу луѓето, се уште постои митот дека доколку ја покренат оваа тема со личноста која се сомневаат дека е суицидална, тие на некој начин ќе и дадат идеја, односно ќе ја поттикнат да изврши самоубиство. Напротив, суицидалната личност има потреба да зборува со некого отворено на оваа тема и нејзиното покренување може само повеќе да го опесни отпочнувањето на ваков разговор кој се уште претставува голема стигма во општеството. Давајќи и можност на личноста отворено да ги изрази своите чувства придонесува да не се чувствува толку осамено, а со тоа и да се спречи обид за самоубиство.
Во некои случаи, пак, луѓето кои се одлучуваат на самоубиство може и никогаш да не покажат некаков знак за тоа, па дури ден претходно, ипи пак час пред да го сторат тоа, да изгледаат како се да е во ред. Впрочем, еден од знаците кои треба да служат како предупредување е ненадејната смиреност и манифестирање на среќа кај личност која веќе подолго време се борела со депресија. Тоа може да кажува дека таа личност нема веќе никакво колебање и дека одлуката е веќе донесена.
Но, поголемиот број случаи даваат некаква појасна најава која треба да се сфати многу сериозно. Може да станува збор за вербални знаци како експлицитни изјави дека личноста сака да си го одземе животот. или пак понеодредени изјави кои укажуваат на безнадежност и беспомошност, на кои треба да им се даде еднаква важност како и на експлицитните. Покрај тоа, и некои знаци при однесувањето како повлекување од социјалниот живот, изместени навики за јадење и спиење, разни облици на самодеструктивно однесување и слично, би требало да ја алармираат околината.
Во посериозни случаи каде личноста е дојдена до стадиум да раскажува во детали за своите самоубиствени планови, потребно е да се повика дополнителна помош, а во најмала рака да не се остава сама за да не и се даде шанса да го изврши самоубиството. Исто така сето она што би можело да и користи како средство да го стори тоа, би било полезно да се отстрани од нејзин дофат.
Она што треба да се избегнува е да се разубедува личноста дека има за што да живее. дека нејзиното самоубиство би ја скршило нејзината фамилија или пакдека треба да гледа на светлата страна. Овие зборови не само што нема да бидат од корист, туку може да предизвикаат уште поголема вина. притисок, фрустрација и чувство на помала вредност. Некогаш е доволно само да се ислуша со емпатија и без осуда за да се укаже некаква помош.
Често и не е толку потребен некаков особен и конкретен совет колку што е потребно некој да е покрај таа личност, бидејки во суицидалните мисли постои искривена перцепција дека е таа е сама, изолирана, дека сите подобро функционираат без неа и дека никому не му е важна.
Исто така и понудата да чита лични приказни на луѓе кои имале обид за самоубиство или имале суицидални мисли може да е од голема помош, бидејќи со луѓето кои поминале низ слично искуство личноста би можела полесно да се поврзе, да се почувствува повеќе разбрана, а пред се да не се чувствува дека е сама во сето тоа. Сепак. пред се од исклучителна важност е личноста да се охрабри да побара стручна помош па дури и да и се понуди контакт од конкретен психолог или психотерапевт.
За крај, не смее да се заборави дека суицидалната личност е многу повеќе од нејзините суицидални мисли и не можеме и не смееме да ја сведеме само на тоа. Во неа има дел кој сака да живее. има кревок, ранлив дел кому му е потребна помош. разбирање и поддршка, дел кој можеби сака нешто да каже.
Текстот е подготвен од терапевт.
СОС-линија за кризни состојби на Клиниката за психијатрија (24/7): (02) 3136 400
Извор: