Духовен Азбучник

Сите одиме по тој пат. И јас и ти и оние кои ги гледаш и им се воодушевуваш, во тајната градина на срцето, во таинственото пространство на својата душа, секој внатрешно го понесува својот крст, се бори со себе ги гледа длабочините на своето срце, гледа како му врви животот, не што говориме со устата, кога одиме надвор, ги облекуваме нашите алишта, ги поздравуваме соседите и сите велиме: Како сте? Добро! Вие? Што има ново? Децата? Дали сите се добро?

Како што поминува времето ќе ми биде сѐ потешко. Туморот ќе биде сѐ поголем, па ќе ми биде тешко и да зборувам.

Многу ме боли, страдам, но мојата болест е многу убава; ја чувствувам како љубов Христова: чувствувам умиление и

Му благодарам на Бог. Сето тоа е поради моите гревови.

Грешен сум и Бог се труди да ме очисти. Кога имав шеснаесет години,...

Во сè што пишува, апостолот не мисли на индивидуалниот христијанин, но на заедницата на браќата и совеста на другиот. Во 1Кор. 10,29 јасно вели: „кога зборувам за совеста, не зборувам за совеста твоја, туку на другиот“. Со кое било дело на христијанинот, колку и да е тоа резултат на неговата слобода во Христа, доколку ја соблазнува совеста на послабиот брат, тој го навредува искупителното дело на Христа. „Поради јадење не уривај го делото Божјо“, им пишува тој на Римјаните (14,20), каде што бил соочен со истото прашање.

 Доколку те мрзи да ја практикуваш умната молитва повикувајќи се на послушанието, заслужуваш посебен прекор, затоа што според зборовите на св. Григориј Синаит, ни пустината, ниту осаменоста не се толку полезни за молитвата како што е послушанието. Доколку велиш дека немаш учител кој би те научил на оваа активност Самиот Господ ти заповеда да се учиш од Светото Писмо, велејќи: „Испитајте ги Писанијата и во нив ќе го најдете вечниот живот“.

 ,,Во одреденото, од Бога назначено и само Нему познато време, ние неминовно ќе стапиме во светот на духовите. За никој од нас тоа време не е далеку! Нека себлагиот Бог ни  дарува уште во текот на овој земен живот да го прекинеме општењето со паднатите духови и да стапиме во општење со светите духови, за на основа на тоа, откако ќе го соблечеме телото,  да бидеме приброени кон Светиите, а не кон паднатите духови!”

Богородица. Тежок збор, невероjатен и уникатен. Над умот и разумот. Потребни се очите на срцето. Очите на верата и верните. Очите на грабнатиот (во Господ!) и чист ум. Отците зборуваат највозвишено. Ние - премногу лесно и плитко, емотивно.
За да се доближиме до Неа нужна е особена чистота. Не само усти. Чисто и отворено срце. Просветлен, лесен, вознесен ум.
Отците молитвата ја доживуваат како Богораѓање.

Првата недела од Триодот е посветена на параболата за митарот и фарисејот. Црквата наша со убавата и боговдахновена химнологија го насочува нашето внимание следејќи го словото на Господа, дека онаа молитва којашто спасува и го оправдува човекот не е молитвата на човек којшто верува во неговите добродетелите и праведност и во добрите дела, туку молитвата на човекот што има скрушено срце и како митарот повикува кон Бога: „Боже, помилуј ме грешниот“.(Лука 18,13).

 Еднаш го слушнав следново: „Секогаш кога грешам, не се чувствувам расположен за молитва. Се чувствувам недостојно и едноставно, не можам да се молам“.Навидум, оваа изјава звучи правилно – многу често и јас сум го чувствувал истото. Но, продолжив да размислувам за ова, додека не се сетив на едно друго прашање: „Што ми е потребно да почувствувам пред да започнам да се молам?“ Во конкретниот случај, претпоставувам дека едноставно се чека да помине чувството на голема грешност. И тогаш сфатив.

Првото слово на Господ, односно кога ја започна проповедта Своја, беше: „кајте се и верувајте во Евангелието“.1 Не рече „се покајавте“, туку рече „кајте се“, нешто коешто значи дека покајанието е за сите нас поставка за цел живот. Затоа светиот Григориј Палама во беседата за навечерието на Водици вели дека: „Покајанието е почеток, средина и крај на уредувањето на христијанскиот начин на живот“.2

Сите ние христијани, треба да градиме вистински однос кон богатството, кој ни го заповедал Господ. Дури и апостолите, оние кои меѓу луѓето биле најблиски на Бог слушајќи ги Неговите зборови, зачудено се запрашале: кој ќе се спаси, ако тоа е неможно за богатите (види: Марко 10,26)? Зошто толку се зачудиле? Тие биле Евреи, а Евреите во тоа време богатството го сметале за Божји благослов. на него.

Автентичниот човек е не само спонтан во своите постапки туку и вистински во својата вера. Верата не е идеологија со која треба да се согласиме, ниту мисла која треба да ја разбереме, ниту мнение или став што треба да го примиме. Верата не е емоција, ниту морално правило со кое треба да се сообразуваме, ниту доживување кое психолошки сме си го наложиле, ниту цел што се постигнува со човечки усилби. Верата е благодат, живот и вистина, која се предлага, открива и добива конкретен израз. Бог ја дарува верата, а таа Го открива Бога.

 Православна икона - тоа е особен вид самоизразување и самооткривање на Црквата; тоа е духовно поле во физичкото пространство, каде што се среќаваат радиусите на догматиката, мистиката, сотериологијата и естетиката (имајќи ја во предвид убавината како аспект на Божеството). Од гледна точка на видување на христијанската догматика (умосозерцателните вистини на верата), иконата сведочи за тоа дека Синот Божји стана Син човечки,

Многупати не сме ни свесни како го сееме семето ѓаволско. На пример, некој нè навредил и ние, така полни со мака и јад, наместо да Му се обратиме на Бога, да се помолиме и тоа да го исповедаме, ние одиме кај личноста која ни е блиска по дух или пак на кого прв ќе наидеме и сета мака и јад ја истресуваме пред неа. Е, сега, што правиме?

– Оди секогаш во една и иста Црква, и труди се таму навистина да бидеш од помош (не држејќи „предавања“ за духовниот живот, или за иконите, не преку „даскалствување“, туку преку „бришење на подот“ – како што советува преп. св. Серафим Саровски). Придржувај се до таквото служење и биди во потполно послушание на настојателот на парохијата;
– Не се наметнувај во служењето и не жали што „сите твои дарови не се искористени“, помагај и служи во она што е

Оној човек кој останал на сеноќно бдение, има многу убаво лице. Си ги видел тие луѓе? Уморни, исцрпени, но приметливи со особена убавина, затоа што нивните очи долго останале отворени Христа ради. Колку е прекрасно лицето кога очите остануваат отворени ради Христа во тие бескрајни ноќни часови! Колку е убаво тоа лице! а ако видиш лице на човек, кој само што излегол од ноќен клуб, дискотека, бар, стадион, од такво место кај што се прават гревови, блуд, како тоа би изгледало? Би било ли тоа убаво? Не, во него нема да ја има убавината која ни ја дарувал нам Бог.

Светоотечкото учење за болката на срцето претставува едно од најважните учења за нашето време, во кое, интелектуалното знаење толку многу се пренагласува на сметка на правилниот душевен и духовен развој. Токму и првенствено поради недостаток на ова суштинско искуство, денес, многумина се бават со изучување на Светите Отци на дилетантен, тривијален и несериозен книшки начин. Без ова искуство човекот не може да го примени учењето на Светите Отци во својот сопствен живот.

Не постои човек, кој не може да стане светител, доволно е да биде малку јунак, да има природност, малку човечко во себе, мир, прифаќање, значи да го прифаќа сето она што го снаоѓа во животот, да не паѓа во агонија поради што било. Ниту за себе, ниту за Црквата, ниту за општеството, ниту за времињата.
Ние христијаните имаме разни помисли, и чувствуваме дека се губиме, дека сме во опасност.

Многу е важно, како живее човекот, со кој се дружи, кои му се другари, како го минува животот, како се подвизува. Човекот се менува. Тоа е природно, што се менува: кога раснеш, ти се менуваш, твоето лице не може секогаш да остане детско, ти ќе пораснеш, ќе возреснеш, изразот на твоите очи ќе стане посериозен, попрониклив. Така возраснува човекот, и тогаш малото дете, станува момче, потоа маж,  а малото девојче станува девојка, а потоа жена, која сериозно го посматра животот. Но, ние не зборуваме за таа промена.

Луѓето вообичаено имаат некаква субјективна претстава за некој познат човек, но ретки се тие што ја знаат големата слика за него - што е недоволно за објективен суд.
Нема послатко кога луѓето те одвраќаат или говорат дека целта ти е невозможна, а ти си молчиш, си работиш, си успееш - и пак си молчиш.
Не верувај во луѓе кои критикуваат, без притоа да понудат и решение за проблемот.

"Во секој одличен ден, во секој празничен ден, ѓаволот со неговите искушенија создава проблеми кои причинуваат тага. Тој сака да ја урне нашата радост, да ја наоблачи светлоста на празникот, да не остави срце нерането од жалоста. Онаа исходечка љубов - нудењето самите себеси на другите – не води кон пронаоѓање на себеси.