Смири се сам
Еден од отците на светото православие во 20 век. во Србија, старецот Тадеј Витовнички (1914-2003) во едно од своите интервјуа ќе рече: „Бог не престанува да го смирува човекот сè додека тој самиот не почне да се смирува!“. Оваа мисла е чиста како солза,изронета од отворените духовни очи на еден монах кој му ги дал целото свое срце и душа на својот повик. Тоа е откровение, затоа што е плод не само на неговото духовно искуство, туку и на „просветлувањето“ од Светиот Дух. Не само што продолжува на длабоко личен и интимен начин она што Спасителот го рече во параболата за митарот и фарисејот: „Оној што ќе се возвиши, ќе биде понижен; и оној што ќе се смири, ќе биде возвишен “(Лука 18:14), но тоа исто така го одразува и моментот на воздржанието. На свој уникатен начин тоа е слика на живописното евангелие на животот, кое постојано му се открива на секој од нас. И интересно е што тоа се однесува не само на нас, верните во Христа, туку и на сите луѓе, без оглед на нивниот пол, возраст и националност. Бидејќи тоа е истовремено плод на горчливиот човечки опит и човечкото искуство на еден од неменливите духовни закони, имено оној на смирението и гордоста, со кој Создателот невидливо, но совршено управува со целиот универзум и сè што е невидливо и видливо.
Не е важно каде се наоѓа некој - дали во Србија или Бразил, дали тој духовно го преиспитал своето постоење или е само „обичен“ световен човек. Тој ќе потпадне под влијание на овој закон. Бидејќи е применлив за секое место, личност и ситуација. Зошто? Бидејќи сите ние, „родени од жена“, ги носиме трагичните последици од отпадништвото на нашите предци, Адам и Ева. Ние секогаш страдаме, генерација по генерација, од нивното отпадништво и најтешкото и подло предавство во целата човечка историја. Поради манифестираната непослушност, гревот, проклетството и смртта влегоа во нас, а нивните белези тежат како пресуда за секој од нас.
Затоа човекот, без оглед дали го разбира тоа или не, води неизбежна војна на два фронта - внатрешна и надворешна. Длабоко во себе, тој ги носи поразите од својата стара, ранета природа, мачен од страсти и внатрешни борби. Во битието на личноста, се доживува целиот овој внатрешен пекол, што го гледаат оние околу него, но не им е даден за целосно за да го разберат. И во неговата душа беснее едно разбранувано море, чии бранови се нишаат од стихиите на посветените слуги на сатаната - поднебесните духови на злото. Секој од нас е котел што врие на поголем или помал степен при допир со овие стихии, кои може само до одреден степен да се осознаат.
Не само верата, туку и логиката на животот е доволна за некој да процени дека нашиот заеднички, основен и главен проблем е еден: гордоста. Тоа е вистинската причина за сите наши страдања. Со текот на годините, на сите им е јасно дека кога некој се смирува, тој си го олеснува неизбежното страдање низ кривулестите патеки на своето битие и полесно ги надминува сите животни околности. Мудриот се смирува, а лекомислениот се возгордева и ги отфрла, даровите на Духот, кои се дадени од Дарителот на сите добра, Господ Бог, но и добрите можности за неговиот личен духовен развој. Светите отци на Источната црква, по Божја промисла, истакнуваат мноштво пројави на гордоста: своеволност,себичност,возгордевање, непослушност, превознесување, егоизам и многу други, и како ненадминливи психолози ги набљудувале сите овие пројави внатре во себе си. Тие го покажаа тоа преку својот пример не толку за светот, притиснат во стихиите на злото, колку за конкертниот човек и за очистување на неговите дамки од гревот.
Гордоста е тој трагичен момент,тој неизбежен „трн во петата“, кој е заглавен во живото месо на личноста и го трауматизира однесувањето на секој еден од нас. Тоа е како сенка што ја имаат сите и неизбежно ја носат како товар и проклетство. Колку повеќе човекот се предава на Божјата светлината и се загрева од Неа, гордоста станува поголема и потешка за него и за сите околу него. Од нашиот слободен избор зависи само дали ќе продолжиме да му служиме на нашето вечно жедно Јас, или ќе го ограничиме, облагородуваме и осветуваме.
Светата Црква нè учи на многу тајни. Како мудра учителка на животот и универзален лекар, таа ги нуди своите рецепти за секоја болест и слабост, без оглед колку се тешки и неподносливи за нас. Но и ја поставува пред секоја душа најважната задача, имено - да ги осветиме нашиот ум, душа, срце и волја. Сèто наше. Таа го насочува секој човек да ја постигне оваа повисока цел - да се обожи себеси во неговата лична, непрекината „метаноја“. Црквата го повикува човекот да го даде најдоброто од себе во битката со неговата стара природа и демоните, но со ветената поддршка од Божјата сеприсутна благодат.
Да се победиш себеси, значи, пред сè, да ја победиш својата гордост. И да се обидеш, со поддршка на ангелите, да ги избришеш сите нејзини остатоци, кои се расфрлани како песок низ твојата ранета душа. Ако човек е искрен христијанин кој ја прифатил како одлучувачка неизбежната борба за спасение на својата душа, тогаш тој разбира дека ова е првата прогласена битка и последната извојувана победа во огнената печка на „невидливиот бран“.
Затоа е толку важно за нас да се смириме. Затоа што можеме да се искачиме на духовната скала само со наведнати глави. Смирението е клучот кон рајот, даден од Создателот на Неговата сакана креација - човекот. Без оглед на духовните трудови што ги правиме - молитви, пост, бдение, ако не се смириме ќе паднеме во мрежата на прелеста. Целиот наш труд ќе биде излишен и залуден. Господ Бог нема да го сврти лицето кон нас и нема да ни ја испрати својата невидлива поддршка - Неговата благодат, ако не се смириме. Во едно од своите размислувања, Св. Паисиј од Света Гора (1924-1994) рече: „Бог нема да ни го даде она што го бараме, колку и да се молиме, освен ако не се смириме. Ако нашата цел е смирение, тогаш Бог ќе ни даде сè. Бог сака само едно од нас: смирение ... Тој сака да го сториме токму тоа - да се смириме и да одговориме на Неговата љубов со љубов и благодарност. Така, Божјата благодат ќе нè натера да го сакаме Бога и да Го познаваме: таа ќе стори сé за нас, но само ако се понизиме и дозволиме да дејствува самостојно. Во пракса, Бог ни дава сè ако правиме само две работи - веруваме во Него и се смируваме. Никој од нас сè уште не се смирил, но сите мора да се обидеме да го сториме тоа.
Затоа, да го слушаме мудриот глас на светите отци и да ги насочиме сите наши напори и волја кон најважната и основната работа - да се смируваме во сè и секаде и на тој начин да се обидеме да не бидеме само следбеници, туку и подражатели на Христос. Во својот голем подвиг, Тој се понизил себе си до крај и ја завршил својата духовна и историска мисија, исполнувајќи ја не Неговата волја, туку волјата на Неговиот и нашиот Отец. Така, не само што ќе ги олесниме нашите талкања во овој грешен и непријателски свет, туку и ќе станеме достојни за Неговото Царство.
Автор: отец Јасен Шинев
парохиски свештеник во црквата „Успение на Богородица“и црквата „Св. Атанасиј “- гр. Варна
Извор: Bogonosci.bg
За Преминпортал подготвил Симеон Стефковски
21ви октомври 2020 лето Господово
