Скопје / 22.04.09 /
Неколку стотици луѓе се собраа денеска пред Уставниот суд во Скопје во знак на револт поради одлуката на судот за укинување на предметот веронаука во основните училишта во Македонија.
Најголемиот дел од насобраните граѓани се вероучители од сите религии во Македонија, кои допатуваа од различни градови од државата, но тие добија поддршка и од граѓани, претставници на невладини организации, родители и ученици кои бараат веронауката да се врати во училиштата.
Тие го изразија револтот поради одлуката што Уставниот суд ја донесе минатата недела, а со која што се укина член 26 од Законот за основно образование, со што се забранува одржување на предметот веронаука.
„Изненадени сме како во едно демократско општество, каде и верата е составен дел на општеството, се уште имаме судии и судови кои нивните одлуки ги донесуваат со стереотипи од комунистичкиот режим“, рече на денешниот собир Хајдин Салиу, наставник по веронаука. Тој посочи дека вероучителите бараат „и веронауката да биде составен дел на јавниот образовен систем“.
Наставникот по веронаука Жаклина Георгиева праша како е можно да се укине веронауката, кога според демографско статистичките податоци во последниот попис извршен во Македонија, 90 отсто од жителите се изјасниле како религиозни луѓе, а само 7 отсто како атеисти.
„Според тоа како може да се говори за демократско општество или демократија ако на религиозниот човек му се наметнува укинува и оспорува правото на слободна определба за учење за верата. Каде се овде стандардите на демократијата кои ја бранат и за која ни говорат дека се залагаат“, рече Георгиева.
Вероучителите, добија поддршка и од граѓанската асоцијација „Здрави животни стилови“, чиј што претставник Милан Стефановски на денешниот собир рече дека „веронауката се изучува во 40 европски земји, а кај нас Уставниот суд ја укина со образложение дека е неуставна“.
Организаторите на собирот не прецизираа кои се следните чекори кои што ќе ги преземат за одбрана на правото за изучување на веронауката во основните училишта.
Веронауката како изборен предмет беше воведен во наставата за петто одделение од учебната 2008/2009 година, за што се определија 15 илјади ученици или околу 65 отсто од петтодделенците во Македонија. Родителите на учениците можеа да бираат меѓу предметите - веронаука и историја на религии./крај/амп
Извор: Макфакс
Критиките кон уставните судии ја протресоа правната држава
Скандал, упад во правниот систем и правната држава, оддалечување од евроинтеграциите... Вака експертската јавност ги толкува последните партиски и верски реакции по одлуката на Уставниот суд за укинување на веронауката во основното образование. ВМРО-ДПМНЕ завчера излезе со соопштение во кое ги „самопрогласи“ своите одлуки за уставни, уставните судии ги нарече „марионети на Црвенковски“, а институцијата во која работат „политички и партиски мотивирана“. И верските заедници излегоа со остри критики до Уставниот суд, по што во јавноста неизбежно се постави прашањето за авторитетот на оваа институција, која во последно време е сè подискредитирана од страна на власта.
Експертите со кои се консултиравме велат дека станува збор за преседан, со оглед на тоа што политички партии и верски заедници си зеле за право да прогласат одреден суд за политички, а да го доведат во прашање и легитимитетот на уставните судии што не биле избрани на демократски, фер и слободни избори од мнозинството граѓани како што била избрана ВМРО-ДПМНЕ. Со реакции на последните изјави на владејачката партија вчера излезе и Кабинетот на претседателот во заминување Бранко Црвенковски, како и уставните судии.
- Факт е дека секаде во светот Уставниот суд има поголем авторитет отколку кај нас. Не сакам да навлегувам во другите одлуки на македонскиот уставен суд, но тврдам дека последната одлука за укинување на веронауката е издржлива, дури и ако се гледа компаративно со другите земји. Тоа е мислење што го градевме со години, уште додека работев во таа институција и факт е дека секуларноста на државата не дозволува да се изучува веронаука со пари од буџетот - вели Бајрам Положани, поранешен уставен судија.
Од Кабинетот на Црвенковски велат дека станува збор за директна атака на извршната власт врз позициите и независноста на највисоката судска институција во земјава.
- Во изминативе денови бевме сведоци на серија јавни и синхронизирани притисоци и напади упатени до Уставниот суд на Република Македонија, кои кулминираа со вчерашното соопштение од врвот на ВМРО-ДПМНЕ. Во секоја нормална правна држава Уставот и неговото почитување се над сè и над секого, а токму власта е најповикана да го штити од било какви прекршувања. Ставајќи го парламентот во подредена и понижувачка улога, Груевски во подолг период ја врши функцијата и на извршна и на законодавна власт.
По претседателските избори тој на себе ја презеде и улогата на претседател наместо претседателот на државата. Очигледно е дека сега сака за себе да ги присвои и ингеренциите на Уставниот суд.
Тоа, според сите теории и светски искуства, се нарекува тоталитарна власт - велат од Кабинетот на Црвенковски.
Врвот, како што тврдат од Кабинетот на претседателот во заминување, бил достигнат кога владејачката партија направила поделби на патриоти и на предавници, на преродбеници и на кочничари, на антички и на словенски Македонци, на верници и на неверници...
Експертите по уставно право одбиваат јавно да ги коментираат последните случувања поврзани со дискредитирањето на Уставниот суд и етикетите што му беа залепени од страна на владејачката партија. Неофицијално, тие коментираат дека станува збор за упад во правната држава, односно за кршење на членот 8 од Уставот, кој гарантира владеење на правото.
- Со сигурност Европа ќе ни врати за ова. Прозивањето на уставните судии, навредите од типот марионети на претседателот и слично, само ја докажува големината на скандалот. Многу е важно во овој момент да се почитува одлуката на судот за укинување на веронауката, затоа што сè што е спротивно од тоа ќе ја оддалечи нашата држава за децении од евроатлантските интеграции - велат експертите.
Илија Димовски, директор на центарот за комуникации на ВМРО-ДПМНЕ, вели дека е среќен што конечно се нарушила фамата на некоментирање судски одлуки. Тој уште еднаш повтори дека Уставниот суд носи темпирани одлуки и дека дел уставни судии својата кариера ја граделе додека на власт била опозициската СДСМ.
- Уставниот суд со последната одлука практично укина одредба од закон со која се укинува слобода на избор на граѓаните. Факт е дека 65 отсто од вкупниот број ученици од 5 одделение го избраа предметот веронаука, кој е присутен во сите европски држави, а уставите на овие држави се демократски и базирани на секуларизам. Гледам дека многу теоретичари ги мешаат термините секуларизам и атеизам, а ова што Уставниот суд го направи сега е токму атеизам. Факт е дека Уставниот суд си дозволуваше да носи одлуки за кои не сме сигурни дека се базирани на Уставот и дека поголем број од судии од Уставниот суд ја граделе и напредувале во кариерата исклучиво во период кога левата политичка опција беше на власт. Начинот на кој ние реагираме е протест против една појава што е штетна за македонското општество - вели Димовски.
Тој вчера одби да одговори дали ВМРО-ДПМНЕ ќе иницира евентуални законски или уставни измени.
Уставен суд: Притисок и обид за дискредитација!
Реакциите во врска со одлуката за верското образование во основните училишта, како и по други одлуки на судот, се непримерен притисок и обид за дискредитација на Уставниот суд како највисока правна институција во државата, се вели во вчерашното соопштение на Уставниот суд.
Во него пишува дека изнесените реакции во јавноста се само обид за обезвреднување на уставните определби и на уставното начело на владеењето на правото.
„Очигледна е невидена реакција од различни субјекти, почнувајќи од триумфализмот на иницијаторот ЛДП изразен во изјавата на Андреј Жерновски, преку огорченоста на ВМРО-ДПМНЕ изразена во изјавите на Влатко Ѓорчев, Илија Димески, Светлана Јакимовска и во пишаните соопштенија на партијата, гневот на МПЦ изразен во изјавите на г.г. Стефан и владиката Тимотеј, како и гневот на ИВЗ изразен во изјавата на Јакуп Селимовски, до револтот на ‘Унијата на студенти’ и Здружението на Егејците од Прилеп. Интензитетот на реакциите е толкав што против уставните судии беа употребени изразите како ‘ленинисти’, ‘Јуда’, ‘антихристи’, ‘противници на верата’, ‘марионети’ и слично. Укажуваме дека директна основа за донесувањето на укинувачката одлука на судот е Амандманот 7, точките 1 и 2 според кои ‘...верски заедници и религиозни групи се одвоени од државата’ и ‘...верски заедници и религиозни групи се слободни во основањето верски училишта...‘ Уставниот суд, како орган на Републиката, ги штити уставноста и законитоста, а неговите одлуки се конечни и извршни, што значи дека не можат да се оспоруваат и мора да се спроведат. Судот останува непоколеблив и доследен на својата уставна положба и надлежност да го штити Уставот“, пишува во соопштението.
Автор: Мери Јордановска - Нова Македонија
